dinsdag 14 juli 2015

Zin en onzin van collectieve schuldbelijdenissen


Maken de gebeurtenissen van 100 jaar geleden in Armenië deel uit van een genocide? Is het belangrijk? Voor een aantal politici blijkbaar wel. De erkenning van een genocide transformeert immers de individuele schuld van een aantal wrede krijgsheren in de collectieve schuld van een natie, land of volk. M.a.w. als het een genocide is, dan zou Turkije een collectieve schuld dragen vergelijkbaar met die van Duitsland na de oorlog.

Nu zitten daar een aantal onlogische dingen in. Ten eerste, we leven in een multiculturele maatschappij en als de vreugde van de natie niet meer belangrijk is, is de pijn dan nog belangrijk? En als een immigrant in Europa komt wonen, moet die zich dan ook van spijt op de borst kloppen bij het monument van de onbekende soldaat? Ten tweede, de schuld/het vermoeden van compliciteit  van een genocide wordt wel beperkt tot één bepaalde natie, maar niet tot één bepaalde generatie. Anders gezegd, alleen Turken zijn schuldig aan de Armeense misdaden maar niet alleen de Turken van 1915, ook die van 2015?  Alleen Duitsers zijn schuldig aan het nazisme, en blijkbaar moet de huidige generatie Duitsers zich daar ook nog goed schuldig over voelen (als ik zie wat Duitse scholieren vandaag nog over zich heen krijgen).

Het lijkt dus alsof schuld wel goed geïsoleerd blijft binnen een natie en dat het bijhorende vermoeden van compliciteit toch kan overgeërfd worden naar de volgende generaties binnen die natie. Maar hoeveel generaties kunnen dat zijn? Moeten de Italianen zich nog verantwoorden voor het uitmoorden van de Eburonen rond 50 vC? En moet ik als katholiek een schuldbelijdenis afleggen naar aanleiding van het verbranden van protestanten in Antwerpen? (Ik had zelf bij de slachtoffers kunnen zijn.) 100 Jaar lijkt een typische horizon. Het is de geschiedenishorizon die je nog door de ogen van je grootouders kan zien. Je overgrootouders heb je meestal niet gekend. President Gauck heeft in Leuven nog wel spijt betuigd voor de brand van 1914 maar President Hollande zal geen knieval doen voor de fratsen van Napoleon rond 1815 (en dat heeft niet alleen met het tijdsverschil te maken).

Hoe erger een misdaad is, hoe minder bevredigend de boetedoening van de misdadiger zelf en hoe meer de omgeving van de misdadiger moet mee-boeten. We zien dus steeds meer wereldleiders naar Canossa gaan voor misdaden die ze eigenlijk zelf nooit begaan hebben. Obama moet bekennen voor Cuba en Guantanamo, Erdogan voor de fratsen van de Ottomaanse heersers en de Paus moet schuld bekennen voor de talloze priesters die misbruik maakten van hun herdersrol over kinderen. Zo’n schuldbekentenis kan een trauma bij slachtoffers verlichten en kan “de groep”  (in dit geval de VSA, Turkije of de Kerk) helpen om op het rechte pad te komen. Maar als schuldbekentenissen afgedwongen worden, zijn ze niet echt en dan kan men vrezen dat ze eerder als politiek wapen of politiek schild moeten fungeren.

Persoonlijk vind ik revisionisme verwerpelijk , maar even verwerpelijk vind ik het gebruik van Shoah en holocaust waar linkse politici de rechterzijde graag mee bestrijden. Meestal gaat het zonneklaar om een opzettelijk verkeerde interpretatie van een uitspraak. Het is merkwaardig dat linkse politici hierover nooit aangepakt worden door de pers! En zoiets kan alleen een averechts effect hebben - het werkt banaliserend bij de jeugd.

Persoonlijk vind ik het ook volkomen onzinnig politici om de oren te slaan met gebeurtenissen die al lang voorbij waren toen deze politici zelfs maar geboren werden. En als er dan toch een schuldbekentenis komt, dan moet dat sereen en spontaan gebeuren. Want als men iets heiligs begint te gebruiken als wapen, dan degradeert men het heilige tot een middel en dan banaliseert men het ook.

Ik verwijs ook naar mijn blog: “Senatores boni viri, Senatus autem mala bestia”.


Geen opmerkingen:

Een reactie posten