Borderline Times

Dr. Dirk De Wachter trok vorig jaar met dit boek nogal wat media-aandacht, zowel in de geschreven als in de gesproken pers. Centrale stelling is dat 'borderline' niet langer een specifieke diagnose is van een individuele patiënt, maar dat we eigenlijk allemaal 'borderline' zijn, opgezweept als we zijn door de borderline cultuur die we zelf opgebouwd hebben..

Vooral de scherpe observaties van het hedendaags denken en handelen zijn interessant. Inderdaad zijn daar een aantal merkwaardige paradoxen en indicaties van 'collectieve waanzin' als ik dat zo mag noemen.

Het boek is geschreven vanuit een psychiatrisch standpunt. De observaties met betrekking tot het gedrag van ons patiënten zijn dus helemaal juist, maar het verband met bijvoorbeeld de slabakkende economie komt daar minder naar voor. Stress heeft niet alleen een psychische oorzaak maar ook een economische; ze kan een direct gevolg zijn van onzekere economische toestanden. Het merkwaardige is dat we nu een terugkoppeling krijgen van slechtere psychische toestanden terug naar de economie, waardoor we in een vicieuze cirkel terechtgekomen zijn (=mijn persoonlijke bemerking).

De invloed van de sociale media komt ook aan bod. Wat dat betreft maakt de schrijver zich zoals vele mensen zorgen over de virtuele contacten die nooit de 'echte' menselijke kunnen vervangen en over het opkomend narcisme. Ik deel die zorg wel gedeeltelijk maar in een vorige blog (ode to joy 2.0) kwam ik al tot de conclusie dat het niet veel zin heeft je te ergeren aan de oppervlakkigheid en het narcisme van de sociale media. Het zijn alleen maar media. Hoe je die media gebruikt, is de werkelijke vraag. In feite zijn reële en virtuele wereld één: ook in de 'reële' menselijke contacten (zonder computer) maken we ons schuldig aan oppervlakkigheid en narcisme. En in de sociale media bestaat ook echt 'warm' menselijk contact. Maar het is juist dat de sociale media onze aandacht teveel opeisen, zodat de mensen die in ons huis en in onze straat wonen, relatief te weinig aandacht krijgen.

De auteur wijst op de gevolgen van de overdreven ijver waarmee we het geloof naar de randen van de samenleving verbannen hebben. Het totaal gebrek aan rust of 'tussenruimte' eindigt in een nieuwe barbarij. De meritocratie, gecombineerd met een 'alles moet kunnen' hyperactiviteit, brengt alleen slavernij. Het bevrijdend alternatief heet 'hechting' en 'aandacht voor de ander'. Als we onze populaire cultuur een klein beetje in de richting van dat bevrijdend alternatief kunnen duwen, zullen we ook uit onze borderline toestand wegraken.

Weer een voorbeeld van hedendaagse profetie. Ik verwijs graag naar mijn vroegere blogs "raktivering", "levensstijl" en "hyperactiviteit". Overigens ben ik van mening dat de zondagsrust hersteld moet worden. (Maar bloggen moet wel kunnen op voorwaarde dat de huisgenoten niet verwaarloosd worden.)